Δευτέρα 20 Ιουνίου 2016

Ήθη, έθιμα και δοξασίες για το θερινό ηλιοστάσιο

Το φετινό ηλιοστάσιο, μάλιστα, φέτος σχεδόν συμπίπτει με την πανσέληνο, η οποία θα υπάρξει περίπου μισή ώρα αργότερα και συγκεκριμένα στις 02:02 ώρα Ελλάδος. Πρόκειται για μια σύμπτωση που έχει να συμβεί εδώ και 70 περίπου χρόνια. Το θερινό ηλιοστάσιο θα εγκαινιάσει την έναρξη του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο, όπου ανήκει και η χώρα μας. Ταυτόχρονα, στο νότιο ημισφαίριο θα συμβεί το χειμερινό ηλιοστάσιο και θα αρχίσει ο χειμώνας.

Στο βόρειο ημισφαίριο, ο Ήλιος θα βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του στον ουρανό και η μέρα θα έχει την μεγαλύτερη διάρκεια του έτους, καθώς ο βόρειος πόλος της Γης θα είναι στραμμένος προς τον Ήλιο. Αντίθετα, στο χειμερινό ηλιοστάσιο, ο Βόρειος Πόλος βρίσκεται στο πιο απομακρυσμένο σημείο από τον Ήλιο.

Από την Κυριακή οι μέρες θα αρχίσουν σιγά-σιγά να μικραίνουν, μέχρις ότου σχεδόν να ... εξισωθούν με τις νύχτες κατά την φθινοπωρινή ισημερία.

Εκδηλώσεις στο Πλανητάριο
Το Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου, με αφορμή το θερινό ηλιοστάσιο, ανοίγει τις πόρτες του για το κοινό την Τρίτη 21 Ιουνίου, με δύο δωρεάν προβολές της παράστασης «Το Σύμπαν του Hubble», που προτείνεται για παιδιά άνω των εννέα ετών και ενήλικες.

H παράσταση περιγράφει την τεράστια συνεισφορά του αμερικανικού διαστημικού τηλεσκοπίου στο να αποκρυπτογραφήσουμε τα μυστικά του Σύμπαντος. Την κάθε παράσταση θα προλογίσει ο Άρης Μυλωνάς, συνεργάτης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και πρόεδρος της Ελληνικής Αστρονομικής Ένωσης. Οι ώρες προβολών θα είναι 19:30 και 20:30, με είσοδο ελεύθερη, ενώ τα δελτία εισόδου θα διανέμονται από τις 19:00 της ίδιας ημέρας, από το ταμείο του Πλανηταρίου.

Με την ευκαιρία αυτή, στο Ίδρυμα Ευγενίδου θα φιλοξενηθεί η καθιερωμένη ετήσια συνάντηση Επιστήμης και Τεχνολογίας, την οποία για πέμπτη συνεχή χρονιά διοργανώνουν οι Βιβλιοθήκες του Ιδρύματος Ευγενίδου, του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) και του Δήμου Καλλιθέας. Φέτος, για πρώτη φορά, στη διοργάνωση συμμετέχουν οι Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες που εδρεύουν στην περιοχή, του Παντείου Πανεπιστημίου και του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου.

Επίσης τα τηλεσκόπια της Ελληνικής Αστρονομικής Ένωσης θα υποδεχθούν το κοινό και -καιρού επιτρέποντος- θα παρουσιάζουν τον Δία, τον Άρη και τον Κρόνο και γενικά τον έναστρο νυκτερινό ουρανό της μικρότερης νύκτας του χρόνου. Η παρατήρηση θα γίνει κατά τις ώρες 21:00 έως 24:00, με ελεύθερη είσοδο.

Ήθη, έθιμα, δοξασίες

Η λέξη ηλιοστάσιο προέρχεται από το «ήλιος» και το «στέκομαι» ή «στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια (κίνηση στην απόκλιση), μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αρχίζει να αντιστρέφεται. Και στα αγγλικά η λέξη solstice προέρχεται από τη λατινική λέξη “solstitium“, που σημαίνει «ήλιος-ακινητοποίηση», γιατί το σημείο στο οποίο ο ήλιος φαίνεται σταματά και να αντιστρέφει την κατεύθυνσή του (τροπή) μετά από αυτήν την ημέρα. Την ημέρα αυτή, ο ήλιος δεν ανατέλλει ακριβώς στα ανατολικά, αλλά ανεβαίνει στο βόρειοτερο σημείο από την ανατολή και δύει στο βορειότερο σημείο από τη δύση, παραμένοντας στον ουρανό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Στο νότιο ημισφαίριο, το ηλιοστάσιο του Ιούνη είναι γνωστό ως η μικρότερη μέρα του χρόνου.



Το θερινό ηλιοστάσιο, η μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου στο βόρειο ημισφαίριο, αποτελούσε ανέκαθεν πολύ σημαντικό γεγονός για το ανθρώπινο γένος. Οι αρχαίοι πολιτισμοί διοργάνωναν πολυήμερες γιορτές για να τιμήσουν τον Ήλιο. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ο Ήλιος ήταν Τιτανίδης, παιδί του Υπερίωνα και της Θείας. Είχε δύο αδελφές. Την Σελήνη και την Ηώ. Από τον 5ο π.Χ. αιώνα με την πλήρη επιβολή του δωδεκάθεου δεν θεωρείται αυτοτελείς θεότητα αλλά συγχέεται με τον Απόλλωνα. Για τον λόγο αυτό ο Απόλλων καλείται και Φοίβος που σημαίνει λάμπων Θεός. Εκτός όμως από την ελληνική μυθολογία αναφορές στον Θεό βρίσκουμε και σε άλλους λαούς. Συναντάμε λοιπόν τον Σαμάς των Βαβυλωνίων, τον Βαάλ των Ασσυρίων τον Ελ των Φοινίκων και των Χαναναίων, τον Μολώχ των Αμμωνιτών, τον Χιμώχ των Μωαβιτών, τον Άμμωνα Ρα και τον Φθά των Αιγυπτίων, τον Σούρυα των Ινδών, τον Μίθρα των Περσών, τον Σολ των Λατίνων, τον Γιαρίλα των Σλάβων, τον Μπελένος των Κελτών καθώς και τον θεό Ίντι στους Ίνκας και στους Ατζέκους.

Από τα προϊστορικά ακόμη χρόνια ο άνθρωπος υποδέχεται το καλοκαίρι με φωτιές τη νύχτα του ηλιοτρόπιου, την πιο μικρή νύχτα του χρόνου για το Βόρειο Ημισφαίριο, με τον ήλιο να στρέφεται προς το καλοκαίρι. Η νύχτα της 21ης Ιούνη είναι αυτή που ανάβουν οι φωτιές, στο κατώφλι του καλοκαιριού. Οι φωτιές τη νύχτα του Ηλιοτρόπιου έχουν σκοπό να εξαγνίσουν κάθε κακή τροπή, εξασφαλίζοντας στον ήλιο τον αιώνιο δρόμο στο δώμα του ουρανού. Στην Αρχαία Ελλάδα η νύχτα του Ηλιοτρόπιου, ήταν η γιορτή μιας ερωτικής μαγείας, με τους νέους να ανταλάσσουν ερωτικούς όρκους και να πηδούν πάνω από τις φωτιές για να εξαγνίσουν αυτούς τους όρκους αποδιώχνοντας κάθε επιβουλή. Ηταν οι φωτιές της τύχης, πηδώντας πάνω από τις φλόγες τρεις φορές. Οι Δρυίδες των αρχαίων Κελτών της Βρετανίας στο Στόουνχετζ. γιόρταζαν τις «Φωτιές της ακτής». Πρόκειται για έναν κύκλο μεγαλίθων, που κατασκευάστηκε μεταξύ του 2500 π.Χ. και του 2000 π.Χ. Στα ερείπια του Stonehenge, η ανατολή του θερινού ηλιοστασίου εμφανίζεται στον ορίζοντα σε ευθυγράμμιση με την ογκώδη κύρια πέτρα του μνημείου. Κάθε χρόνο, τουρίστες από κάθε γωνιά του κόσμου το επισκέπτονται αυτή την ημέρα.


http://www.pronews.gr/portal/20160619/religion/mystikismos/84441/ithi-ethima-kai-doxasies-gia-therino-iliostasio

Δεν υπάρχουν σχόλια: